Pelgrimskerk Badhoevedorp: gedachtenismuur

In de stiltetuin van de Pelgrimskerk te Badhoevedorp staat een gedachtenismuur. In de muur worden spiegeltjes met de namen van overleden gemeenteleden gehangen. De spiegeltjes mogen na uiterlijk twee jaar op Eeuwigheidszondag door de nabestaanden worden meegenomen. Worden de spiegeltjes niet meegenomen, dan worden ze in een grote urn bewaard.

Maranathakerk Giessenburg: monument met kruisjes

In de Maranathakerk te Giessenburg staat een monument met houten kruisjes en glazen ornamenten, gemaakt door Leo Lanser. Bij de afscheidsdienst kan er een houten kruisje met de naam, geboorte- en sterfdatum van de overledene in het monument geplaatst worden. Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar mogen familieleden het kruisje meenemen naar huis. De glazen ornamenten van het monument verwijzen enerzijds naar de aarde waar we op leven en waar ons lichaam na de dood naar terugkeert, en anderzijds naar de hemel, waar de ziel na de dood heengaat.

’s-Heer Hendrikskinderen: glazen monument

Het glazen kunstwerk van de Protestantse Gemeente te ’s-Heer Hendrikskinderen is gemaakt door JanJaap en Cora van der Peijl van Atelier de Hoefstal. Het kunstwerk beeldt het lege graf uit, van waaruit het licht de wereld in straalt. Het lege graf staat symbool voor een nieuw begin. Wanneer een gemeentelid is overleden, wordt er op een plaatje een tekening van de kerk en de naam en sterfdatum van de overledene gegraveerd met zwarte inkt. Na het aankondigen van het overlijden in de dienst wordt het plaatje aan het monument opgehangen.

Gereformeerde Kerk Puttershoek-Maasdam: gedachtenis- en dooppaneel

Ds. Ruud Bartlema schilderde het paneel dat in de Gereformeerde Kerk te Puttershoek-Maasdam hangt. De naam van de overleden persoon wordt geschreven op het paneel, op de bladzijde van het afgebeelde bijbelboek. Wanneer de pagina vol is, kan er een laklaag overheen en kan er verder geschreven worden. De dopelingen van de gemeente worden met naam en doopnaam in de golven aan de rechterkant van het paneel genoteerd.

Protestantse Gemeente Westzaan: boomstam met kruis

De Protestantse Gemeente te Westzaan heeft een levensboom. De boom van keramiek (bovenaan) staat symbool voor het leven. De boom staat op een houten boomstam met schijven, waarop zwerfkeien komen te liggen. Op de keien staan de naam, geboorte- en sterfdag van gemeenteleden die het afgelopen kerkelijk jaar overleden zijn. Tijdens de laatste zondag van het kerkelijk jaar worden de overledenen herdacht en krijgen de nabestaanden de steen mee naar huis. 

Grote Kerk Schagen: kleed met sterren

In de Grote Kerk te Schagen hangt naast de preekstoel een kleed met sterren, gemaakt door Annemarie Voorbraak. Het uitgangspunt voor het kleed was het lied ‘Die mij droeg op adelaarsvleugels’ van Huub Oosterhuis. Op de sterren staan de namen van degenen die dat kerkelijk jaar zijn overleden. In de dienst rond Allerzielen worden de sterren eraf gehaald en mogen ze meegenomen worden.

Stiltecentrum Martinuskerk Warnsveld: een mooie boom van glas

Foto: Remco Weetink

De levensboom van de Martinuskerk te Warnsveld bestaat uit verschillende tinten groene en bruine blaadjes. Op de groene blaadjes staan de namen van geboren kinderen uit de gemeenschap. De bruine blaadjes bevatten de naam en sterfdag van degenen die dat jaar zijn overleden. Omdat de blaadjes met Allerzielen meegegeven worden aan nabestaanden, of bij de overstap naar basisschool en kindernevendienst aan de kinderen, verandert de levensboom telkens van kleur.

NoorderLichtGemeente Zeist: Plek van Aandacht 

De NoorderLichtGemeente te Zeist heeft een Plek van Aandacht, met houten bogen die verwijzen naar de dragende bogen in de kerkzaal, die bescherming en geborgenheid geven, die geaard zijn op de grond en reiken naar de hemel. Het bewerkte koper voegt zich tussen en om de bogen: een opwaartse beweging van levenskracht en vuur. De kreukels, deuken en rimpels weerspiegelen het Licht en het leven. Langs de bogen kringelen draden, beekjes van kracht, die verbinden en kleur en groei brengen. Aan de draden hangen koperen rolletjes met daarin de namen geschreven van overledenen en gedoopten. De rolletjes van overledenen hangen wat open, die van de gedoopte kinderen zijn nog opgerold. De namen hangen zo in de ruimte tussen de bogen, waar beweging is en de wind, de Geest, doorheen waait. 

Tijdens de synodevergadering van 15 november werd besloten dat synodeleden Van Solkema, Veenstra en Van Katwijk nauw worden betrokken bij het vervolgproces vanuit de dienstenorganisatie, om erop toe te zien dat eerdere toezeggingen en besluiten van de synode geborgd, en adviezen vanuit de synode meegenomen, worden. Hierbij zal ook gebruikgemaakt worden van de expertise van derden, waaronder SMPR-medewerkers.

Herstelbemiddeling als mogelijke uitwerking

Een van de trajecten die binnen dit bredere kader wordt ontwikkeld, is herstelbemiddeling. De Protestantse Kerk werkt aan een programma dat moet onderzoeken hoe deze vorm van mediation kan bijdragen aan betere ondersteuning van zowel slachtoffers als daders.

Uit wetenschappelijk onderzoek en uit gesprekken met SMPR-vertrouwenspersonen blijkt dat slachtoffers vooral behoefte hebben aan erkenning, gehoord worden, duidelijke informatie, waarheidsvinding en het terugkrijgen van controle en veiligheid. Ook daders geven aan dat zij ruimte nodig hebben om verantwoordelijkheid te nemen, excuses aan te bieden en de gevolgen van hun handelen onder ogen te zien.

Omdat herstel vaak meer vraagt dan alleen juridische of financiële afhandeling, spelen relationele en pastorale elementen – zoals luisteren, ontmoeting en ruimte voor verdriet een belangrijke rol. Herstelbemiddeling, waarin slachtoffer en dader op vrijwillige en vertrouwelijke basis met elkaar in gesprek kunnen gaan, kan hier een aanvullende bijdrage aan leveren. Het is nadrukkelijk bedoeld als een extra mogelijkheid voor slachtoffers en komt niet in de plaats van bestaande klachtprocedures.

Tijdens de vergadering van de kleine synode op 26 september, werd besloten onderzoeken in te stellen naar aanleiding van berichtgeving in de media over de werksfeer bij de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Het zittende bestuur besloot kort daarna zijn taken neer te leggen. Dit had als gevolg dat vanaf dat moment alleen Kees van Ekris vanwege zijn functie als scriba nog in het bestuur zat. Kerkordelijk is het zo geregeld dat er in het bestuur zes personen te zitten, namelijk de scriba, een ander moderamenlid en vier leden vanuit de kerk. 

Deze situatie was onwerkbaar en onwenselijk en daarom besloot het moderamen onlangs preses Trijnie Bouw tijdelijk te benoemen tot voorzitter van het bestuur.   Het moderamen zoekt op korte termijn nog een derde bestuurslid. Dit tijdelijke bestuur buigt zich alleen over noodzakelijke lopende zaken. Het moderamen werkt daarnaast samen met de  synode aan een structurele oplossing voor de vacatures in het bestuur.  

Ad interim directeur 

Aan de generale synode werd verder gemeld dat de algemeen directeur zich ziek heeft gemeld en niet in staat is om te werken. De twee clustermanagers nemen vooralsnog zijn taken waar, maar adviseerden om een ad interim algemeen directeur aan te stellen. De generale synode heeft dit advies overgenomen. Op dit moment is de werkdruk van de twee clustermanagers te hoog, waardoor ze niet altijd alle verwachtingen waar kunnen maken. Daarnaast is het ook wenselijk om tijdelijk iemand anders aan te nemen om de onafhankelijkheid te kunnen waarborgen, aangezien de onderzoeken die gedaan zullen worden naar de cultuur in de dienstenorganisatie ook gaan over het directieteam waar de clustermanagers onderdeel van uitmaken. 

Onderzoeken 

Het komende jaar zullen twee onderzoeken gedaan worden: één naar de veiligheid en werksfeer binnen de dienstenorganisatie en één naar de (complexe) bestuursstructuur binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Dat gaat met name over de verhouding tussen het bestuur van de dienstenorganisatie, het moderamen van de generale synode, de directie en de synode zelf.  

Eerder hadden vijf leden van de kleine synode zich al beschikbaar gesteld om het onderzoekstraject te begeleiden. Zij zullen onder andere op zoek gaan naar een externe partij, die geen belangen heeft bij de dienstenorganisatie, die het onderzoek kan gaan uitvoeren. Het moderamen blijft hierin op afstand, omdat het in dit hele proces ook partij is. 

Sinds 2020 is binnen de Protestantse Kerk in Nederland gewerkt aan een herziening van de quotumregeling. Dit leidde tot een nieuwe systematiek voor de heffingsgrondslagen en aangepaste heffingspercentages voor zowel het quotum als de solidariteitskas. 

De invoering van deze nieuwe regeling leidde tot aanzienlijke onrust onder gemeenten, diaconieën en koepelorganisaties. Er kwamen honderden bezwaren en revisieverzoeken. Ook de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) uitte namens haar leden stevige kritiek.

De kleine synode wil samen op weg naar een gedragen en rechtvaardige quotumregeling en trekt de besluiten die hier in 2024 over gemaakt zijn, daarom in, om ruimte te maken voor een open gesprek over solidariteit, een eerlijk verdeling van de lasten en de toekomst van de gezamenlijke middelen. De quotum- en solidariteitskasregeling zal ook onderdeel worden van het ‘kerkbreed gesprek’ dat volgend jaar gevoerd zal worden. 

Wat betekent dit nu concreet? 

Voor de jaren 2025 en 2026 zal een tijdelijke regeling vastgesteld moeten worden, die gebaseerd is op de oude quotumsystematiek. De kleine synode zal in december de gevolgen voor de korte termijn bespreken en vervolgens de heffingspercentages vaststellen. 

In 2024 nam de kleine synode besluiten over de quotum- en solidariteitskasregeling. Dat zijn de verplichte jaarlijkse bijdrages die plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk betalen aan het bovenplaatselijke (ambtelijke en dienstverlenende) werk.  Recente aanpassingen in de regelingen leidde tot grote onvrede. Eind dat jaar werd daarom besloten de solidariteitskas tijdelijk in te trekken en de quotumregeling aan te passen, gevolgd door een besluit over een te voeren kerkbreed gesprek over solidariteit en vermogensinzet.  

De afgelopen maanden heeft ds. Arie van der Maas als verkenner onderzocht hoe zo’n kerkbreed geprek gevoerd zou moeten worden en wat daarvan de ingrediënten kunnen zijn. In zijn tussenrapportage komt onder andere naar voren dat solidariteit tussen gemeenten zich “bij voorkeur ontwikkelt langs warme lijnen van relatie in plaats van uitsluitend via een financiële regeling met een heffingspercentage en herverdeling van middelen”. Ook is er een “toegenomen behoefte aan transparantie en verantwoording” van financiering van zaken die uit de solidariteitskas worden gefinancierd. 

De generale synode vindt dat er (snel) gewerkt moet worden aan herstel van vertrouwen tussen classes en gemeenten enerzijds en synode en dienstenorganisatie anderzijds. Dit moet gebeuren door meer transparantie, vereenvoudiging en heldere verantwoording van geldstromen, evenals een herbezinning op wat binnen de kerk onder solidariteit wordt verstaan. 

Van der Maas stelt voor het kerkbrede gesprek vier gespreksthema’s voor, te weten: uitgaven, onderlinge solidariteit, inkomsten en eenvoud, transparantie & communicatie. 

De gedachte is om in 2026 in de vorm van bijeenkomsten, gesprekstafels en digitale en interactieve werkvormen deze onderwerpen te bespreken. Het plan van aanpak hiervoor komt aan de orde in de kleine synode van 12 december.

In oktober werden in het kader van de ambtsdiscussie drie verschillende functieprofielen gepresenteerd voor predikant, pastor en kerkelijk werker. De context van gemeenten, die onderling sterk kunnen verschillen, doet er sterk toe bij het maken van een keuze voor een van deze functieprofielen. 

Tijdens de generale synode presenteerde ds. Van der Maas een overzicht van zestien verschillende thema’s voor het maken van onderscheid tussen de profielen pastor en predikant. Deze thema’s zijn onderverdeeld in drie categorieën die aangeven in welke mate ze relevant zijn voor het maken van de betreffende keuze. 

Van der Maas stelde de synode verder voor om in de loop van 2026 een ‘commissie van begeleiding en monitoring’ in te stellen en zei hiervoor later met een uitgewerkt voorstel te komen. 

Lees ook:

Met de collecten in de Protestantse Kerk werd in 2023 in totaal 30.888.812euro opgehaald. Dat is ruim 600.000 euro meer dan in het jaar daarvoor, toen de collecten 30.224.711 euro opbrachten. 

Kerkbalans is een jaarlijkse actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland, de Oudkatholieke Kerk van Nederland en de Evangelische Broedergemeente, waarmee kerkleden in de tweede helft van januari een financiële bijdrage te leveren aan hun eigen plaatselijke kerk.

Meer informatie op Kerkbalans.nl

Sirkelslag Young 

1. Protestantse wijkgemeente De Ark te Maarssen (op de foto boven dit bericht)
2. Hervormde gemeente te Hasselt 
3. Protestantse gemeente te Middelstum-Toornwerd-Westerwijtwerd  

In Maarssen hebben ze Sirkelslag op een zondagochtend gespeeld, in plaats van de dienst. De organisatoren zijn enthousiast over het spel: “Zo leuk om te zien hoe de tieners met elkaar bezig waren. Ze overleggen met elkaar, luisteren naar elkaar en hebben respect voor elkaar. Het is een leuke start voor het tienerjaar en mooi hoe de samenwerking tot stand komt. Ze zetten iedereen in hun eigen kracht. Ze vonden het zo leuk, de tieners vroegen of ze ook mee mochten doen met de KerstChallenge en PaasChallenge.” 

Sirkelslag Kids 

1. Protestantse gemeente te Kollum  
2. Protestantse gemeente te Mijdrecht 
3. Hervormde gemeente te Wijngaarden 

Organisatoren Kollum: “Zo mooi om te zien hoe een groep kinderen, die elkaar nog niet allemaal kende, elkaar op één avond echt leert kennen. Ze werken samen, ontdekken elkaars talenten en doen dat allemaal door actief bezig te zijn.” 

Vrucht van Geest

Bij één van de opdrachten moesten de deelnemers een stop-motion-video van minimaal 20 beelden maken over het thema ‘écht gezien worden’, waarin eigenschappen van de vrucht van de Geest zichtbaar zijn. In Maarssen maakten ze deze:

Spellenpakket

De drie spellen - Sirkelslag, Kerstchallenge en Paaschallenge - vormen samen een samenhangend pakket dat perfect aansluit bij het jaarthema 'Kijk! Laat je verrassen door het werk van Gods Geest'. De spellen nemen je mee door het kerkelijk jaar en bieden een interactieve manier om geloof en traditie te beleven. 

Naast de drie hoofdspellen ontvang je uitgebreid voorbereidings- en vervolgmateriaal met extra programma's voor je jeugdgroep. Hierdoor beschik je over materiaal voor maar liefst tien bijeenkomsten. Door het samenwerken en samenspelen versterken de spellen de groepsdynamiek en bouwen jongeren betekenisvolle verbindingen op. 

Het is nog steeds mogelijk om je aan te melden voor de kerstchallenge en de paasschallenge.  

Actieweek in januari

Veel kerkelijke gemeenten zamelen het hele jaar spullen voor de voedselbank in. Toch wil de Protestantse Kerk in de vierdeweek van januari een extra actieweek houden, omdat in de maand januari normaal gesproken minder binnenkomt dan in andere maanden. Terwijl januari juist vaak een dure maand voor veel mensen is. 

Hoe gaat de actie in zijn werk?

1. Geef je hieronder op voor de actieweek en bestel gratis tassen om uit te delen in de gemeente.
2. Laat mensen een gevulde tas inleveren in de actieweek.
3. Lever na de actieweek de producten in dozen of kratten in bij een Voedselbank bij jou in de buurt.

Suggesties producten

• Zonnebloemolie of olijfolie
• Groenteconserven 
• Soep in blik of zak 
• Zilvervliesrijst 
• Volkorenpasta 
• Houdbare halfvolle melk 
• Vis in blik 
• Koffie of thee 
• Couscous 
• Havermout 

Inleverpunt voedselbank worden

Aanmelden Actieweek 2026

Formulier

Landelijk bestuur

De leiding van de Protestantse Kerk ligt in handen van 62 ambtsdragers. Samen vormen zij de generale synode, in gewoon Nederlands ‘het landelijk bestuur’. Zij komen minimaal twee keer per jaar bij elkaar. Hun opdracht is leidinggeven aan het leven en werken van de kerk in haar geheel.

Voor de hele kerk

Pijl naar beneden Verder lezenWat zijn de taken van een synodelid? Synodeleden zijn allen ambtsdragers die gekozen zijn door een plaatselijke gemeente. Deze plaatselijke wijsheid en ervaring worden in de synode gebundeld en vruchtbaar gemaakt voor het welzijn van de hele kerk. Daarom wordt de synode ook wel ‘de kerkenraad van de hele kerk’ genoemd. Volgens de kerkorde bestaat de kerk uit alle gemeenten. Hun stem wordt dus ook via haar ambtsdragers in de synode gehoord en benut.

Inspiratie

Op vrijdag 14 en zaterdag 15 november is de volgende generale synode. Preses Trijnie Bouw hoopt dat het een vergadering wordt die tot eer is van God, tot opbouw van de gemeente en een teken van hoop voor wie naar hoop verlangen. 

Onderstaande gebedssuggestie kunnen gemeenten gebruiken om voorbede te doen voor de generale synode:

Goede God, 

Wij danken U dat U naar ons ben toegekomen, dat U met ons de reis van het leven bent aangegaan, van het allereerste begin tot in de eeuwigheid. 

Wij danken U dat wij als kerk in Uw Naam, als pelgrims onderweg naar Uw Koninkrijk, ons leven mogen leiden in verbondenheid met U, elkaar en deze wereld.  

Wij bidden voor wie in onze kerk geroepen zijn om ruimte te scheppen en richting te geven op welke wijze en op welke plaats dan ook.  

Vandaag bidden wij in het bijzonder voor wie geroepen zijn om als generale synode bijeen te komen. Geroepen om halt te houden, stil te worden, te luisteren en te spreken, en dat te doen wat  namens en voor het geheel van onze kerk nodig is.  

U weet van de zegeningen en uitdagingen, van de vreugden en van de zorgen, in onze kerk, in onze samenleving, in onze wereld. Laat het een vergadering zijn die tot eer is van U,  tot opbouw van de gemeente, en een teken van hoop voor wie naar hoop verlangen. 

Laat Uw Geest daar aanwezig zijn als voorganger en reisgenoot  met moed en zorgvuldigheid wijsheid en lichtheid  

in de Naam van Jezus Uw Zoon en onze Heer 

Amen 

  Agenda generale synode 14 en 15 november 2025